เด็ก เยาวชน และครอบครัวกำลังเติบโตและพยายามเอื้อมคว้าความฝันในบริบทโลกที่ ‘เปลี่ยนแปลง’ อย่างรวดเร็ว ไม่แน่นอน และท้าทาย จากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและปัญหาสิ่งแวดล้อม ซึ่งกำลังเดินหน้าสู่ ‘จุดที่ไม่มีวันย้อนกลับ’ ในอีก 10 ปีข้างหน้า ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่พลิกผันธรรมชาติของการดำเนินชีวิต การศึกษา การทำงาน ห่วงโซ่มูลค่า รวมถึงความสัมพันธ์และอำนาจในสังคม การก้าวเข้าสู่สังคมสูงวัยที่รบกวนสมดุลของครอบครัว ตลาดแรงงาน สวัสดิการ และระบบการเมือง ตลอดจนการเสื่อมถอยของคุณค่าและสถาบันแบบเสรีนิยมทั้งในระดับประเทศและระดับโลก
ท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงข้างต้น เด็ก เยาวชน และครอบครัวไทยจำนวนมากกลับ ‘ถูกสาป’ ให้ไม่สามารถพัฒนา ปรับตัวรับมือ และเติมเต็มความฝันได้อย่างเต็มที่ ด้วยโครงสร้างทางสังคม เศรษฐกิจ การเมืองที่ไม่ให้การสนับสนุนขั้นพื้นฐาน ปิดโอกาส และไม่ประกันอำนาจ-สิทธิร่วมตัดสินใจแก่คนทุกกลุ่มอย่างเป็นธรรม ‘นโยบายสาธารณะ’ ก็ยังไม่แก้ปัญหา – ซ้ำร้าย ยังอาจเป็นต้นตอ-ผลิตซ้ำ – โครงสร้างดังกล่าว ในขณะที่โลกบีบบังคับให้ทุกคนดิ้นรนแข่งขันวิ่งนำความเปลี่ยนแปลง และกอบโกยประโยชน์จากความเปลี่ยนแปลงนั้น เด็ก เยาวชน และครอบครัวไทยกลุ่มใหญ่ ‘ถูกสาปให้พ่ายแพ้ตั้งแต่ไม่เริ่มต้น’ แข่งขันเสียด้วยซ้ำ
ถูกสาปให้พ่ายแพ้ในกระแสความเปลี่ยนแปลง: รายงานสถานการณ์เด็กและครอบครัว ประจำปี 2025 มุ่งนำเสนอ ‘คำสาป’ หรือสถานการณ์ปัญหาซึ่งสร้างเงื่อนไขมิให้เด็ก เยาวชน และ ครอบครัวไม่สามารถพัฒนา ปรับตัวรับมือ และเติมเต็มความฝันท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงได้อย่างเต็มที่ ทั่วถึง และเป็นธรรม
รายงานฉบับนี้จะนำเสนอถึงคำสาป 8 ประการ ดังต่อไปนี้
- ครัวเรือนที่มีหนี้สูง สนับสนุนเด็ก-เยาวชนให้ได้จำกัด เป็นภาระถ่วงรั้งการเติมเต็มความฝัน
- เด็ก-เยาวชนหลายพื้นที่ได้รับผลกระทบจากมลพิษทางอากาศรุนแรงและภัยพิบัติภาวะโลกรวน
- เด็ก-เยาวชนมีความเหลื่อมล้ำในการใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีดิจิทัลและปัญญาประดิษฐ์
- เยาวชนถูกจ้างงานในรูปแบบไม่มาตรฐานมากขึ้นโดยไม่ได้รับสวัสดิการ-ความคุ้มครองที่เหมาะสม
- เยาวชนถูกฉุดรั้งความคิดสร้างสรรค์ ระบบนิเวศการเรียนรู้เข้าถึงยาก-ไม่ตอบโจทย์
- เยาวชนจำนวนมากพัวพันกับอบายมุขใหม่: บุหรี่ไฟฟ้า กัญชา และพนันออนไลน์
- เยาวชนกับครอบครัวขัดแย้งในชีวิตประจำวันและห่างเหินกันมากขึ้น
- เยาวชนเชื่อมั่นในระบอบการเมือง-ประชาธิปไตยลดลง และ ‘หันขวา’ ในเชิงคุณค่ามากขึ้น
